koesteren van cultuurhistorie en archeologie

De Cultuurhistorische Hoofdstructuur Zuid-Holland, regio Hoeksche Waard, IJsselmonde en Dordrecht (cultuurhistorische atlas van de provincie Zuid-Holland) laat voor ons grondgebied een middelhoge tot hoge trefkans op waardevolle archeologische sporen in de bodem zien. Dit betekent dat archeologie bij alle ruimtelijke ontwikkelingen een nadrukkelijke rol speelt. De archeologische- en cultuurhistorische waarden worden zoveel als mogelijk in bestemmingsplannen geborgd. Hierin is onder andere opgenomen wanneer onderzoek noodzakelijk is.

Niet alleen vanuit ‘beschermen’ is cultuurhistorie van belang, het vormt ook een kans voor de identiteitsversterking van gebieden. Zwijndrecht is een jongere stad dan het nabijgelegen Dordrecht. Aan de vooravond van de uitlegplannen van Pieter Verhagen zo’n 100 jaar geleden, waren er langs de Rotterdamseweg en langs de oevers al verscheidene vormen van bedrijvigheid geconcentreerd. Zwijndrecht was een tuindersnederzetting die gebruik kon maken van de goede verbinding tussen Rotterdam en Dordrecht. Met de industrialisering ontwikkelde Zwijndrecht zich echter van oversteekplaats tot een volwaardig stedelijk dorp. De woonwijken die sinds het begin van de twintigste eeuw zijn gebouwd zijn in de stadsplattegrond te lezen als de jaarringen van een boom. Daaronder en tussen de bebouwing zelf zijn er op verscheidene plekken ook nog oudere nederzettingsrestanten aanwezig (denk aan Develstein), evenals andere cultuurhistorische (landschaps-) karakteristieken. In zijn ontwerp is Verhagen in 1927 nadrukkelijk uitgegaan van de verschillende typen landschap van de Zwijndrechtse Waard. Ten noorden van het spoor bijvoorbeeld, wordt de polder gekenmerkt door een orthogonale structuur. Dit door de mens vormgegeven land staat in contrast met de zuidzijde van het spoor waar de meanderende veenloop van de Devel samen met de door de mens gemaakte dijken het landschap domineren. Bij herontwikkeling is het van belang om cultuurhistorie in al haar breedte nadrukkelijk mee te nemen.