wonen, leefbaarheid & gezondheid

Voor de gehele wijk is het samen met bewoners en betrokken organisaties werken aan het behoud en de versterking van een aantrekkelijke en gezonde woon- en leefomgeving een blijvende opgave. Voor ieder van de drie wijken gelden hierbij eigen kwaliteiten en aandachtspunten die vragen om gebiedsgericht maatwerk. De wijk Noord omvat veel corporatiebezit, veelal hoogbouw welke als onderdeel van het Wederopbouwplan gerealiseerd is. Ditzelfde geldt voor de wijk Centrum, hoewel hier iets meer grondgebonden eengezinswoningen zijn, onder andere in de historische kern.

De wijk centrum is het historische centrum van Zwijndrecht met de karakteristieke lintbebouwing langs de Rotterdamse weg, het tuindorp van Verhagen en de stationsomgeving. De wijk is gunstig gelegen ten opzichte van de uitvalswegen en de openbaar vervoersmodaliteiten en biedt in de directe nabijheid vele winkels en horeca. Kenmerkend voor het centrum zijn de aanwezige historische artefacten, zoals de verborgen tuinen die in enkele gesloten bouwblokken liggen. Ruimtelijke ontwikkelingen dienen goed ingepast te worden in dit stedelijk-historisch weefsel.

Hoewel bijna alle bebouwing van het oorspronkelijke dijkdorp is verdwenen, is het centrum de meest karakteristieke wijk van Zwijndrecht. De compositie van het oude raadhuis, het Raadhuisplein en de groene as is een nog steeds een herkenbaar onderdeel van de plannen van Verhagen. De wijk Centrum heeft een rustig en bijna dorps karakter, het is een wijk met een groot aandeel vooroorlogse woningen en een gevarieerd woning- en voorzieningenaanbod. De belangrijkste historische assen, de Rotterdamseweg en de Burgemeester de Bruïnelaan, doorsnijden de wijk. Beiden zijn levendige straten, die in karakteristieke panden verschillende functies herbergen. Met de transformatie van de Koninginneweg tot tuinstedelijke as en aanlooproute naar Walburg, verandert het karakter van de Bruïnelaan tot een meer op de interwijkverbinding gerichte as, die met de realisatie van het Stationskwartier een doorsteek krijgt naar de Karel-Doormanlaan.

Walburg heeft een rustig woonmilieu. Het woningaanbod is gemengd, maar kan overwegend worden gekarakteriseerd als laagbouw in een suburbane setting. De wijk Walburg is gebouwd vanaf de jaren zeventig, met zowel corporatiebezit als vrijstaande woningen en villa’s in de buurt Balkengat. De bebouwing langs de Rotterdamse Weg dateert uit de jaren ’30, rondom het Winkelcentrum Walburg uit de jaren ’70 en in de noordelijke buurten uit de jaren ’80. Rondom het winkelcentrum en langs de stadsring zijn grootschalige complexen en hoogbouw geclusterd. De woon- en leefkwaliteit van de wijk kan mede worden verbeterd door ruimtelijk de koppeling met de rivieroevers te maken. Het plan Noordoevers maakt dit mogelijk. Het voorzieningenniveau is een sterk punt dankzij het winkelcentrum Walburg waar omheen de meeste stedelijke voorzieningen zijn geconcentreerd. Dit geldt zowel voor het lokale, als regionale niveau. Walburg is bij uitstek een Vivera-wijk en kan door de aanwezigheid van de Lindonk, Eemstein-Zonnestein, de Nebo, het Anker en de Lichtkring worden beschouwd als een belangrijke woonzorg- en woonservicezone. De lange termijnstrategie voor Walburg (zie Ideekaart Spoorzone) zal gericht zijn op een (her-)integratie van deze omgeving in het stedelijk weefsel.

Ruimtelijk bestaat Noord uit twee karakteristieke delen: De historische structuur van Verhagen, die langs de Rotterdamseweg vanaf de Koninginneweg tot aan het ziekenhuis loopt en de buurten Sterrenbuurt en Schildersbuurt, beiden vroeg naoorlogse stempelbouw. Vooral in de vooroorlogse buurten in Noord is sprake van een kwalitatief hoogwaardig woonmilieu. Noord is een gevarieerde wijk en bestaat uit buurten met een eigen onderscheidend karakter. De variatie komt tot uitdrukking in de diversiteit van de inwoners en hun culturele achtergrond. Noord heeft een goed voorzieningenniveau voor alle doelgroepen en leeftijdsgroepen. In Noord is ruimte voor mensen van verschillende herkomst, achtergrond en leefstijl. De gemeente wil deze identiteit van de wijk behouden en daarmee ook de variatie in woonmilieus.

Onderzoeken laten zien dat er in diverse buurten in de Noordelijke Tuinstad sprake is van relatief veel sociale problematiek. De gemeente werkt aan een versterking van deze gebieden via een integrale wijkaanpak, met afgestemde inzet vanuit het fysiek en het sociaal domein. Er wordt hierbij zoveel mogelijk samen opgetrokken met de corporatie en met maatschappelijke organisaties als Divers èn van onderop gewerkt met mensen uit het gebied (zoals via scholen, buurthuizen en moskee). Daarnaast zijn een Sociaal wijkteam en zogenaamde ‘zorgmariniers’ actief. Parallel hieraan wordt gewerkt aan het aanpakken van de diverse problemen waar de mensen (individueel) mee worstelen. Dit betreft vaak een opeenstapeling van werkloosheid, armoede, eenzaamheid, gezondheid en het ontbreken van een veilige stabiele thuissituatie. Onderdeel van de strategie gericht op sterke wijken, is ook het vergroten van de diversiteit aan type woningen, zodat er een evenwichtigere bevolkingssamenstelling ontstaat. Dit kan bereikt worden door woningen in het dure- en middensegment te realiseren en het aanbod van (met name verouderd) corporatiebezit te verminderen. De gemeente is hierover in gesprek met woningcorporaties Trivire en Woonkracht10. Daarnaast vormt regionale herplaatsing ook een onderdeel, evenals het tegengaan van illegale kamerverhuur. Naast deze op de (be)woning gerichte strategie, is het ook noodzakelijk dat geïnvesteerd wordt in de kwaliteit van de openbare ruimte, het groen en (speel)voorzieningen. Zo wordt de woon- en leefomgeving aantrekkelijker en gezonder. Ook kan zo bijgedragen worden aan het versterken van de sociale cohesie.

De gemeente biedt ruimte aan bewonersinitiatieven om hier samen verder aan te werken. Daarnaast heeft de gemeente diverse acties en projecten in gang gezet, zoals het aanpakken van de 25 meest overlastgevende plekken en de onveilige locaties (in het kader van het Verkeers- en Vervoersplan). Reeds lopende projecten als ‘Groen doet goed’ (gericht op het vergoten van het aandeel kinderen/mensen dat actief buiten bezig is) en ‘Beestenbende’ (gericht op het schoon houden van de buurt) worden voortgezet. Uitdaging is om een zo groot mogelijk deel van dit gebied baat te laten hebben van de Spoorzone-ontwikkeling: welke voor een belangrijk deel in dit deelgebied plaatsvindt (Walburg en delen van de wijk Noord).